Ziekten en plagen

Eikenprocessierupsen zitten vanaf half mei t/m juli op eikenbomen. U herkent ze aan de opvallende nesten op de stammen of dikkere takken. U kunt ze ook zien als ze in processie op zoek gaan naar voedsel.   

Klachten door brandharen
Er is vooral overlast vanaf half mei t/m juli en bij verdere verspreiding van de brandharen uit lege nesten (juli-september). De brandharen kunnen door de wind meegevoerd worden en dringen gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. Wat er dan gebeurt, lijkt op een allergische reactie. Ook dieren, met name honden en paarden, kunnen klachten krijgen, wanneer ze in contact komen met de brandharen.

Hoe voorkomt u ongemak?
Vermijd elk contact met de rupsen en resten ervan, zoals met vrijgekomen brandharen en lege nesten. Zorg bij een bezoek aan een (natuur-)gebied met eikenprocessierupsen voor goede bedekking van de hals, armen en benen en ga niet op de grond zitten.

Wat u kunt doen bij klachten:

• Niet krabben of wrijven.
• Verwijder de brandharen van de huid met plakband of kledingroller.
• Spoel de huid en/of ogen goed met lauw water.
• Was kleding op minstens 60° C.
• Bestrijd de jeuk met verzachtende crème op basis van Aloë Vera, Calendula, Menthol of Eucalyptus.

Beheersing overlast
De eikenprocessierups kan voor vervelende situaties zorgen. Daarom beginnen we al op tijd met het nemen van maatregelen.

Uit voorzorg
We onderzoeken welke bomen vorig jaar het meest besmet waren. In en om die bomen gaan we biologisch bestrijden.
Dit doen we onder andere door:

• Aantrekken van natuurlijke vijanden, zoals koolmezen en pimpelmezen, door bijvoorbeeld het ophangen van nestkasten en het aanpassen van maaibeheer.
• Op druk bezochte plekken waar veel rupsen voorkomen wordt preventief bestreden. Dit doen we met de biologische middelen Xentari en nematoden. Op de volgende locaties zijn de eiken preventief bestreden:
  • Dronten: Gildepenningdreef, Guldendreef, Spoordreef, sportcomplex ASV Dronten en een gedeelte van het Dronterpad.
  • Swifterbant: De Greente, De Lange Streek, De Kokkel, Dahliastraat, Noordhoren, Tijgerbloem en sportcomplex Swift. 
  • Biddinghuizen: sportcomplex BAS.

Door Xentari en nematoden worden andere rupsen helaas ook gedood. Daarom zijn wij terughoudend met het toepassen daarvan en voeren wij deze behandeling ook alleen uit op locaties waar geen beschermde vlindersoorten aanwezig zijn en op relatief grote afstand van natuurgebieden.
Op dit moment is er nog geen bewezen effectief middel voor preventieve bestrijding beschikbaar dat alleen de eikenprocessierups doodt.

Bestrijding grotere rupsen
De ontwikkeling van de rupsen houden we goed in de gaten door de eikenbomen in het bebouwde gebied te inspecteren. Als er rupsen worden aangetroffen dan doen wij een rood/wit lint om de boom. Op het moment dat de rupsen nesten gaan vormen (vanaf mei) start een gespecialiseerd bedrijf met het verwijderen van de rupsen en nesten.

Melding doen
Ziet u de eikenprocessierupsen op een boom of op andere plekken? Geef het aan ons door. Zijn er veel bomen besmet? Dan bestrijden we als eerste bomen bij scholen en op plekken waar veel mensen komen.

Link naar de locaties van eikenbomen
U kunt online zien waar de eikenbomen staan. In deze bomen kunnen eikenprocessierupsen voorkomen.

Bomen op eigen terrein
Heeft u in uw tuin of op uw terrein eikenbomen staan die besmet zijn met eikenprocessierupsen? Schakel dan een gespecialiseerd bedrijf in om ze te bestrijden. U kunt online de contactgegevens opvragen van de aannemer die de bestrijding in gemeente Dronten uitvoert.

Meer informatie
Wilt u meer weten over de eikenprocessierups of wat u moet doen bij gezondheidsklachten? Ga dan naar de website van Kenniscentrum Processierups of Thuisarts.

De Japanse duizendknoop kan ook in uw tuin of op uw terrein voorkomen. Omdat de plant zich snel verspreidt is het belangrijk dat u deze bestrijdt.

Tips

• Zoek uw terrein goed na. De plant verspreidt zich heel snel. Vaak is er naast de grote groeiplaats een aantal kleine groeiplekken in de directe omgeving;
• Voorkom beschadiging van de planten. Ieder stukje stengel of wortel met een groeiknoopje wordt weer een nieuwe plant;
• Maai de duizendknoop alleen als u van de groeiplaats een grasveld maakt. In andere gevallen versnelt u door maaien de aanmaak van wortels. Daarmee vergroot u juist de kans op verspreiding. 

Hoe herken ik de Japanse duizendknoop?

• U herkent de Japanse duizendknoop aan het frisgroene blad;
• In het voorjaar heeft het blad rode nerven;
• Van augustus tot oktober heeft de plant witte bloemen;
• De bladeren staan om en om op de stengel;
• De stengels zijn bedekt met rode vlekjes;
• De stengel is hol van binnen;
• De plant is een grote bos met stengels die uit de grond komen;
• De wortels zijn van binnen oranje;
• Uit de wortelknol komen witte uitlopers. Deze lijken op asperges.

Hoe kan ik de plant weghalen?
U haalt de plant op de volgende manier weg:

• Uitgraven: graaf zo diep als nodig en verwijder alle wortelrestjes. Als er een klein stukje achterblijft, groeit hier weer een nieuwe plant uit. Dan is alle moeite voor niets geweest;
• Uittrekken: trek in het groeiseizoen zo vaak als mogelijk alle stengels uit de grond. Doe dat in ieder geval een keer per twee weken;
• Omvormen tot grasveld: maak van de groeiplek een grasveld. Maai dit in het groeiseizoen minstens ééns per twee weken. Daarmee put u de planten in de loop van een aantal jaar uit.

Hoe kan ik de plantafval en besmette grond afvoeren?

• Doe plantafval van duizendknoop in de (ondergrondse) container voor restafval. Zo voorkomt u dat de plant zich via compost van groenafval kan verspreiden;
• Breng grotere aantallen plantafval en grond met duizendknoop naar de Milieustraat. Geef altijd aan dat het om afval van Japanse duizendknoop gaat;
• In alle gevallen geldt: gooi plantresten niet op de composthoop. Daar gaat de plant niet dood van.

Waar kan ik meer informatie vinden over de Japanse duizendknoop?
Meer informatie over het herkennen en bestrijden van de Japanse duizendknoop vindt u op de website van de Wageningen Universiteit.

Is er extra informatie voor aannemers?
De Japanse duizendknoop verspreidt zich heel snel door het verplaatsen van grond met wortelresten of door het achterlijven van stengelresten of besmette grond aan materieel aan bijvoorbeeld machines en handmaterieel. Ook liften plantresten vaak mee met schoenzolen, bezems of autobanden. De grootste oorzaak van de snelle verspreiding zijn daarom werkzaamheden in de openbare ruimte. Door samen te werken kunnen we verdere verspreiding van de planten zo goed mogelijk voorkomen.

Werken in besmet gebied
Als aannemer kunt u een grote bijdrage leveren aan het voorkomen van verspreiding. Daarom bent u in de gemeente verplicht de onderstaande werkinstructies te volgen en te werken volgens de aannemersinstructie Japanse duizendknoop (pdf onderaan deze tekst). Deze kunt u ook downloaden en gebruiken tijdens uw werkzaamheden.

• Controleer of er Japanse duizendknoop in een werkgebied staat. Is het aanwezig, neem dan contact met ons op;
• Heeft u gewerkt in een gebied dat besmet is met duizendknoop? Maak dan al uw materieel (inclusief schoenzolen, handmateriaal en banden) schoon;
• Voer besmette grond en plantresten apart af. Geef bij storten altijd aan dat het gaat om resten van Japanse duizendknoop;
• Instructie voor aannemers over de Japanse duizendknoop (PDF).

Op diverse locaties in de dorpskernen zet de gemeente larven en poppen van lieveheersbeestjes uit in esdoorns en lindes. Dit vermindert de plaagdruk van de luizen in de bomen.